BES kanunu çerçevesinde yürürlüğe konu olan bireysel emeklilik sisteminin başlangıcını, avantajlarını ve sunulan devlet katkısı hakkındaki tüm önemli bilgileri bu yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Bireysel emeklilik sistemi (BES), adayların emeklilik dönemlerine yatırım yaparak, tasarruflarını arttırmak amacıyla oluşturulmuştur. Sisteme giriş yapan tüm adaylara birçok avantaj sağlar.
Geleceği için bugünden yatırım yapmak isteyen her aday hastalık ve yaşlılık dönemlerini düşünerek bir takım birikimler yapmak isterler. İşte BES tamda bu noktada bu adayların isteklerine yetişir.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarihi (BES TARİHİ)
Bireysel emeklilik sisteminin geçmişine bakacak olursak 19. yüzyılın üçüncü çeyreğine kadar inebiliriz. Sistem kapsamında ilk bireysel emeklilik 1862 yılında Avustralya’da Bank of South Wales tarafından kurulmuştur.
20. yüzyılın sonlarına doğru, dünyada yaşlı nüfusun artması ve tıp alanında yapılan çalışmalar sonrasında beklenen yaşam sürelerinin artış göstermesi, aktif/pasif sigortalı dengesinin bozulması, dağıtım esaslı işleyen sosyal güvenlik sistemi üzerinde önemli bir yük oluşturmuştur. Bu noktada birçok etken dikkate alınarak belli başlı çalışmalar yapılmıştır. Bu süreçte ise en önemli nokta, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilir kılınması amacıyla emeklilik yaşı, emeklilik aylığına hak kazanma süresi gibi temel parametrelerin değiştirildiği tespit edilmiştir.
Yapılan çalışmalar ile dağıtım sisteminde yaşanan finansal sorunlara yönelik, fonlamaya dayalı bir sisteme doğru bir yönelimin olduğu tespit edilmiştir. Aynı şekilde bu sistem üzerinde söz konusu olan çalışmalar artış göstermiştir. Fonlamaya dayalı sistemin ilgi göreceği tespit edilerek, uzun vadeli sigorta ve yatırım araçları oluşturulmuştur.
Çok ayaklı emeklilik sistemlerine geçişle sağlanmaya çalışılmıştır. Bu konuda ise ilk çalışma 1981 yılında Şili’de başlatılmıştır. Şili’de başlayan uygulama ilk etapta birçok ülke tarafından ilgi görmüştür.
Türkiye’de de söz konusu gelişmelere ve reform uygulamalarına paralel olarak Türk sosyal güvenlik sisteminin uzun dönemli bir çalışma yapmıştır. İlk süreçte sosyalgüvenlik reformu iki aşamalı bir süreç olarak tasarlanmış ve 1999 yılından itibaren hayata geçirilmeye başlanmıştır.
Giriş adımları hakkında bilgi almak için: Bireysel Emeklilik Giriş İşlemleri Nasıl Yapılır?Yazısından bilgi alabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Başlangıç Aşamaları
Reformun ilk aşamasında;
- Sosyal sigorta parametrelerinin yeniden tasarımı yapılmış, kayıt dışı istihdamı önlemeye yönelik tedbirler getirilmiş, prime esas ücret tavanı ve emeklilik aylıklarının hesaplanmasında ödenen primlerin etkisi artırılmış ve kademeli olarak emeklilik yaşı yükseltilmiştir.
- Çalışmalar sonrasında işsizlik sigortası hayata geçirilmiştir. İşsizlik ücretlerinin yanı sıra adayların yeni iş bulmaları, yeni meslek edinmeleri ve mesleklerini geliştirecek eğitimlerin verilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır.
Reformun ikinci aşamasında ise;
- Sosyal sigorta kurumlarının etkinlik ve verimliliklerini arttırmaya yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Bu çalışmalar teknolojik ve kurumsal yapılanma alanlarında olmuştur.
- Sağlık hizmetlerinde yeniden yapılanma başlatılmış, kapsamlı bir sosyal yardım sisteminin kurulması için çalışmalara başlanmıştır.
- Olumlu olan çalışmaların ardından ise 2003 yılı sonunda Bireysel EmeklilikSistemi (BES) uygulaması başlatılmıştır.
Bireysel emeklilik sistemi üzerinde yapılan çalışma; Türkiye’de 27 Ekim 2003 tarihinde fiili olarak faaliyete geçirilmiştir. Faaliyete geçmesi sonucunda ise bireysel emeklilik sistemi gelişmeye başlamıştır.
Yapılan çalışmaların ikinci bölümünde Dünya’da bireysel (özel) emeklilik sisteminin yeri ve söz konusu kapsamı açıklık kazanmıştır.
Üçüncü etapta Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminin yeri ve kapsamına değinilmiştir.
Dördüncü bölümde Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminin gelişimini incelemeye yönelik veriler sunulmuştur.
Sonuç kısmında ise elde edilen bulgular genel olarak yorumlanmıştır.
Emeklilik şirketlerini değerlendirmek için: Bireysel Emeklilik Şirketleri Nelerdir?Yazısına göz atabilirsiniz
Türkiye'de Bireysel Emeklilik Sistemi Ne Zaman Başladı?
Bireysel emeklilik sistemi, fonlama modeline uygun bir sistemdir. Bu sistemi dağıtım modelinden ayıran en önemli özellik, adayların aylıklarından yapılan kesintiler veya kendi istekleri sonucunda katılım göstererek aylık belli bütçe yatırmaları sonucunda toplanan bütçenin bir fon havuzunda birikmesi ve sonucunda yine kendilerine ödenmesidir.
Son dönemlerde BES’in yaygınlaşması aslında çokta uzun zamanlara dayanmamaktadır. Ülkemizde nüfusun yoğunlaşması, nüfusun yaşlanması göz önünde bulundurularak oluşturan sistem, Türkiye’de sosyal güvenlik reform çalışmalarını başlatmıştır.
Yapılan tüm araştırmalar ve incelemeler sonrası Türkiye’de sosyal güvenlik reform çalışmaları başlatılmıştır.
- 28.03.2001 yılında ise Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu çıkarılmıştır.
- Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 28.06.2001 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından kabul edilmiştir.
- Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra 07.10.2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Kanunun yürürlüğe girmesi sonucunda ise Bireysel Emeklilik Sistemi 27 Ekim 2003 tarihinde ilk emeklilik planlarının onay görmesi ile gerçek anlamda var olmuştur.
Gerçek anlamda yürürlüğe giren bireysel emeklilik sistemi için hukuksal düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır. Vergi tevkifatları, sadece getiriler üzerinden yapılmaya başlanmıştır. Bu sayede teşviklerin daha kapsamlı olması ve daha çok katılımcının sistemden faydalanması öngörülmüştür.
Bireysel emeklilik sistemi ardından ise 01.01.2017 tarihinden itibaren yürürlüğe giren düzenleme ile bireysel emeklilik sistemine katılım çalışanlar için zorunlu tutulmaya başlamıştır. İşveren tarafından 45 yaşının altında olan adaylara yapılması zorunlu olan BES, otomatik katılım yolu ile yapılmaktadır.
BES Kanununu detaylı incelemek için: 4632 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf Ve Yatırım Sistemi Kanunuiçeriğine göz atabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Avantajı Nedir?
Türkiye’de 2013 yılından itibaren hayata geçirilmiş olan bireysel emeklilik sistemi, devlet katkısı uygulaması ile beraber adaylara avantaj sağlamaktadır.
BES devlet katkısı, bireysel emeklilik sistemine katılım gösteren adayların birikimlerine eklenen katkıdır. Devlet katkısı orası, %25’tir. Birikim hesabına yatırılan paranın üzerine devlet tarafından %25 oranında ekleme yapılır.
Örneğin; BES hesabına aylık 300 TL yatıran adayın hesabına 375 TL yatar.
** Devlet katkısı oranının % 25 olarak belirlenmesinin yanı sıra devlet katkısı miktarına yönelik olarak da bir sınırlama bulunmaktadır. Bir katılımcının alabileceği azami devlet katkısı tutarı brüt asgari ücret üzerinden tespit edilmekte olup bu tutar yıllık asgari ücretin % 25’i ile sınırlandırılmıştır.
Devlet katkısı hakkında bilgi almak için: Bireysel Emeklilik Devlet Katkısı Üst Sınırı 2020yazısını okuyabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?
BES, adayların aktif çalışma hayatlarında yaşam standartlarını koruyarak, geleceğe yatırım yapmalarını sağlayan sistemdir.
Dünyada kamusal emeklilik olarak bilinen ve çalışan kesimlerin katılma zorunluluğunda oldukları, devletin yönetimi ve denetimi altında faaliyet gösteren birinci ayak sosyal sigorta kurumları, ülkemizde de emeklilik sisteminin zorunlu birinci ayağını oluşturmaktadır. Bireysel emeklilik sistemi; zorunluluk veya gönüllülük esasına dayalı olarak 2’ye ayrılmaktadır. Adaylar tercihine göre istedikleri fonu seçebilir.
Önemli detaylara göz atmak için: Bireysel Emeklilik Yaptırmak İçin 7 Mantıklı Adımiçeriğine geçiş yapabilirsiniz.
Bireysel emeklilik sistemi gerek katılım payı ödemeleri, gerek katılıcısına sağladığı emeklilik imkânı, gerekse de vergi teşvikleri konusunda birikimli hayat sigortalarıyla büyük benzerlik gösterir.
Bireysel emeklilik sistemini kullanan adaylardan, 2013 yılının ilk çeyreği itibariyle yaklaşık olarak 6.000 kişi sistemden emekli olmuştur. Bireysel emeklilik sisteminden emekli olmak için sistemde 10 yıl kalma şartı aranmaktadır. İlk emekliliğe hak kazanan adaylar ise 2003 yılından itibaren BES’ giriş yapan adaylardır. Bu adaylar asgari 10 yıl katkı payı yatırarak emeklilik hakkına sahip olmuşlardır.
Detaylı bilgi için: Bireysel Emeklilik Ne Zaman Başladı, Sisteme Nasıl Girilir?İçeriğini okuyabilirsiniz.
BES- Bireysel Emeklilik Sisteminden Emekli Olma Koşulları Nelerdir?
Türkiye’de söz konusu olan yatırım sisteminden emekli olmak için yıl ve yaş şartı süresi bulunmaktadır. Bireysel emeklilik sisteminden emekli olarak ayrılmanın koşulu; adayların, sistem içerisinde en az 10 yıl kalması ve 56 yaşını doldurmuş olmasıdır. Emekli olmak istemeyen sadece birikim yapmak isteyen adaylar, istediği anda sistemden birikimlerini alarak ayrılabilirler. Fakat 10 yıldan önce ya da 56 yaşını doldurmadan sistemden çıkması durumunda birikimleri üzerinden kesinti yapılır.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nin hayata geçirilmesindeki en önemli amaç;
- Kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde adaylara ek bir gelir sağlamak ve refah düzeylerinin yükseltmek.
- Ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılması sağlamak ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak.
- Katkı esasına göre oluşturulan bir bireysel emeklilik sistemin düzenlenmesi ve uygunluğa dayalı denetlenmesidir.
Önemli detaylara göz atmak için: Bireysel Emekliliğe Giriş Yapmadan Önce Bilinmesi Gerekenleryazısını inceleyebilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sistemi Avantajları Nelerdir?
Bireysel emeklilik sistemi, katılımcıların emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarını koruyabilmelerini ve birikim elde etmelerini sağlar.
- BES fonları istenildiği zaman kontrol edilebilir.
- BES ödemeleri bütçeniz doğrultusunda azaltabilir. Bütçenizin yetmemesi durumunda ise hesap dondurulabilir.
- BES sistemi adayların birikim yapmasına yardımcı olur.
- Bireysel emeklilik sistemi fonları vergiden de muaftır.
- Bireysel emeklilik sisteminde fonlar ve şirketler değiştirilebilir. Herhangi bir ücret ödemeden başka bir şirkete geçiş yapabilir.
- Sisteme yapılan yatırımlar devlet katkısı ile desteklenir. Birikimlere %25 devlet katkı payı eklenir. Adaylar yatırmış olduğu her bütçe için %25 devlet katkısı elde eder.
- Bireysel emeklilik sistemi tasarrufların arttırılması sağlar.
- Emekliliğe hak kazanılması durumunda biriken para ister toplu para, ister maaş olarak alınabilir.
Daha güvenilir bir gelecek için Bireysel Emeklilik Sistemine katılarak, geleceğiniz için yatırım yapabilirsiniz.
Fonları değerlendirmek için: Bireysel Emeklilik Fon Dağılımı Nasıl Olmalı?Yazısını inceleyebilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sistemine Katılım
- Bireysel emeklilik sistemine katılmak isteyen adaylar, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olan ve 18 yaşını doldurmuş olan adaylardır. BES’e giriş yapmak isteyen adaylar öncelikle emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadır. Emeklilik şirketlerinin adaylara sunmuş olduğu fonları değerlendirerek aralarından uzman yardımı ile doğru fon tercihi yapabilirler.
- Tüm emeklilik şirketleri, katılımcı adayların ortalama gelir düzeyini göz önünde bulundurur ve emekliliğe yönelik beklentilerini değerlendirerek uygun olan fonları sunar.
- Tercih edilecek fonlar hakkında daha verimli araştırma yapmak isteyen adaylara ise, fonları tanıtan bir tanıtım kılavuzu emeklilik şirketi tarafından verilmektedir.
- Fon tercihi yapan katılımcı, emeklilik sözleşmesi teklif formunu doldurup imzalayan imzalar.
- Katkı payının veya giriş aidatının bir kısmının ya da tamamının ödenmesinden sonra emeklilik şirketi teklifi en geç on iş günü içinde yazılı olarak reddetmezse emeklilik sözleşmesi akdedilmiş ve katılım resmi olarak tamamlar.
- Adayların bireysel emeklilik sistemine giriş tarihi olarak yapılan ilk emeklilik sözleşmesinde belirtilen yürürlük tarihi kabul edilmektedir.
Bireysel emeklilik sistemine giriş yapmak isteyen adaylar fonları değerlendirmek için Sigorta Dünyası uzmanlarından destek alabilir. Uzmanlarımızdan bilgi almak için 0(850) 611 08 50 - 0(216) 880 07 24 nolu numaraları arayabilir veya başvuru formunu doldurabilirsiniz.
BES Bireysel Emeklilik Sistemini değerlendirmek için hemen başvuru formunu doldurabilirsiniz.
